Eye Movement Desensitization and Reprocessing, beter bekend als EMDR, is een therapeutische behandelmethode die ontwikkeld is om mensen te helpen bij het verwerken van traumatische of emotioneel beladen herinneringen. Deze methode is eind jaren ’80 ontwikkeld door Francine Shapiro, en sindsdien wordt EMDR wereldwijd erkend als een effectieve behandeling voor mensen met posttraumatische stressstoornis (PTSS) en andere angst- of stressgerelateerde klachten.
EMDR wordt vaak gebruikt om herinneringen aan ingrijpende gebeurtenissen te verwerken, zoals een ongeluk, geweld, verlies of andere ervaringen die diepe indruk hebben achtergelaten. Bij veel mensen die dergelijke gebeurtenissen hebben meegemaakt, blijven deze herinneringen op een manier “vastzitten” in de hersenen, wat kan leiden tot klachten als herbelevingen, angst of vermijdingsgedrag. EMDR helpt om deze vastzittende herinneringen opnieuw te verwerken, zodat de emotionele lading vermindert en de herinnering minder verstorend wordt.
Hoe werkt EMDR?
De werking van EMDR is gebaseerd op het natuurlijke verwerkingssysteem van de hersenen. Normaal gesproken verwerken we onze ervaringen tijdens de slaap, vooral tijdens de REM-fase, waarbij snelle oogbewegingen een rol spelen. Maar als een ervaring te intens of traumatisch is, kan het zijn dat de herinnering niet goed wordt verwerkt en blijft hangen met een emotionele lading.
Tijdens een EMDR-sessie vraagt de therapeut de cliënt om de herinnering op te roepen en tegelijkertijd een afleidende stimulus te volgen, vaak in de vorm van oogbewegingen. Dit kan door het volgen van de hand van de therapeut of een lichtbalk die van links naar rechts beweegt, maar soms wordt er ook gebruik gemaakt van geluiden of tikken.
Deze afleidende stimulus, zoals de oogbewegingen, lijkt het brein te helpen om de traumatische herinnering opnieuw te verwerken, waarbij de emotionele lading afneemt. De herinnering blijft bestaan, maar de hevige emoties en reacties die ermee gepaard gingen, worden minder intens. Hierdoor kan de cliënt de herinnering beter accepteren en er zonder overweldigende stress of angst naar terugkijken.
Wat gebeurt er tijdens een EMDR-sessie?
Een typische EMDR-sessie verloopt in verschillende fasen:
- Voorbereiding en kennismaking: De therapeut bespreekt samen met de cliënt de klachten en het doel van de behandeling. Er wordt uitgelegd hoe EMDR werkt en wat de cliënt kan verwachten tijdens de sessies.
- Het bepalen van de traumatische herinnering: In deze fase identificeert de therapeut samen met de cliënt de specifieke herinnering of het beeld dat de meeste emotionele lading heeft en dat als startpunt voor de behandeling dient.
- De herinnering activeren: De cliënt wordt gevraagd om de traumatische herinnering op te roepen, inclusief de bijbehorende emoties, gedachten en lichamelijke sensaties. De therapeut kan vragen stellen om deze herinnering zo levendig mogelijk voor de geest te halen.
- Bilaterale stimulatie: Terwijl de cliënt zich op de herinnering concentreert, voert de therapeut de bilaterale stimulatie uit, meestal door middel van oogbewegingen. Dit kan ook door tikken of geluiden afwisselend links en rechts.
- Het verwerken van de herinnering: Tijdens deze fase verandert de intensiteit van de emotionele lading geleidelijk. De cliënt kan nieuwe gedachten of inzichten krijgen en de herinnering wordt meestal steeds minder beladen. De therapeut vraagt regelmatig aan de cliënt om zijn of haar ervaring te beschrijven.
- Afronding en evaluatie: Aan het einde van de sessie wordt gekeken naar de mate van emotionele lading die nog overblijft. Als de herinnering voldoende is verwerkt, kan de cliënt vaak terugkijken op de ervaring zonder dezelfde heftige emoties te ervaren.
Meerdere sessies kunnen nodig zijn om een herinnering volledig te verwerken, vooral als er meerdere traumatische gebeurtenissen zijn.
Waarvoor kan EMDR worden ingezet?
EMDR is oorspronkelijk ontwikkeld voor de behandeling van posttraumatische stressstoornis (PTSS), maar de laatste jaren wordt EMDR therapie steeds vaker gebruikt bij andere psychische klachten. Enkele voorbeelden waarbij EMDR kan helpen, zijn:
- Angststoornissen: zoals paniekaanvallen, fobieën of gegeneraliseerde angst
- Depressieve klachten: wanneer deze samenhangen met specifieke negatieve ervaringen of herinneringen
- Rouwverwerking: bij verlies van een dierbare of ingrijpende veranderingen
- Lichamelijke klachten: zoals chronische pijn, wanneer deze geassocieerd worden met emotionele trauma’s
- Laag zelfbeeld: voor mensen die negatieve zelfbeelden of overtuigingen hebben die door specifieke ervaringen zijn ontstaan
Hoe effectief is EMDR?
EMDR wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) erkend als een effectieve behandelmethode voor PTSS, en het wordt aanbevolen door verschillende medische en psychologische organisaties wereldwijd. Onderzoek heeft aangetoond dat EMDR bij veel mensen met PTSS en andere stressgerelateerde klachten een aanzienlijke vermindering van symptomen kan geven, vaak in een relatief korte periode.
Hoewel EMDR niet voor iedereen even effectief is, ervaren veel cliënten al na enkele sessies een afname van klachten. Het is vooral effectief bij klachten die een directe link hebben met specifieke negatieve herinneringen of ervaringen. EMDR wordt vaak toegepast in combinatie met andere therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie, om een nog effectiever behandelresultaat te bereiken.
Leave a Reply